Stalowe Domy.

Moje Zabrze. Architektura.

Stalowe domy.

Ten niezwykły budynek, który trzyma się dzielnie do dziś, powstał w 1927 roku jako eksperyment budowlany w zaledwie 24 dni, wysiłkiem jedynie 16 robotników. Budowa przebiegała w etapach, a pierwszym z nich było wykonanie klasycznego fundamentu na którym następnie ustawiono stalowe ściany wykonane w pobliskiej hucie Donnersmarcka. Końcowy etap stanowiło nałożenie dachu. W czasopiśmie „Katolik” w numerze 100 z 20 sierpnia 1927 roku znajdziemy informacje o zakończeniu budowy. Jak pisał periodyk, zbudowano go dla czterech rodzin, a każde mieszkanie składało się z obszernej kuchni i dwóch pokoi. Autor tekstu zaznaczył też, iż obawy o to, że w ściany budynku o takiej konstrukcji nie da się wbić gwoździa, są bezpodstawne, gdyż od środka konstrukcję wyłożono cegłami. Na sam koniec pojawia się również wzmianka o zadowoleniu mieszkańców, ponieważ opłaty za mieszkanie były znacząco niższe niż w tradycyjnych murowanych domach. Miesięczny czynsz wynosił 25 marek. W innym czasopiśmie niemieckojęzycznym – „Der Oberschlesische Wanderer” w numerze 137 z 1928 roku odnajdziemy bardzo interesujące fotografie przedstawiające etapy tej budowy. Pierwsze z nich prezentuje ustawianie ściany frontowej, kolejne ukazuje ukończony główny szkielet, a ostatnie czekający już na lokatorów gotowy budynek.

Der Oberschlesische Wanderer, 1928

Der Oberschlesische Wanderer, 1928,

Der Oberschlesische Wanderer, 1928

"Katolik" 30 Lipca 1927 roku numer 91

"Katolik" 20 Sierpnia 1927 roku numer 100 →

Przenieśmy się teraz w czasie do lutego 2007 roku. Na zdjęciu Marcina (hasiosznup.zabrze.net.pl) możemy zobaczyć w większości jeszcze oryginalne okna z trójpodziałem.

Stan budynku w Lutym 2007 roku – autor Marcin hasiosznup.zabrze.net.pl

Ściana domu w zbliżeniu 2016 rok autor: Marcin hasiosznup.zabrze.net.pl

Zdjęcie: Rafał Tylenda 2015.

Wspomnieć też należy, że choć budynek przy Cmentarnej 7d to pierwsza i najstarsza tego typu konstrukcja na terenie miasta, to nie jest on jedyny! W dzielnicy Zabrze-Rokitnica na osiedlu znajdują się jeszcze cztery budynki o tej konstrukcji wzniesione w latach 1930–1931. Na koniec moje osobiste wspomnienie związane z pierwszym spotkaniem z tą niezwykłą budowlą. Miało ono miejsce podczas wycieczki szkolnej (jeszcze w czasach podstawówki), podczas której po Zabrzu oprowadzał Pan Dariusz Walerjański. Stalowy Dom był przedostatnim etapem tamtej wycieczki i zrobił on na mnie wrażenie, tym bardziej że wcześniej nie wiedziałem o jego istnieniu. Od tamtej pory staram się pokazywać to miejsce każdemu, kto jeszcze o nim nie wie... Pozdrawiam, Panie Darku!

Stalowe Domy z Rokitnicy, Osiedle Ballestrema, ulica Szafarczyka
Autor: Tomasz Górny – Fotopolska.eu Stan z 2010 roku.

Autor: Rafał Tylenda.

Podziękowania dla Marcina z hasiosznup.zabrze.net, Tomasza Górnego (fotopolska.eu),
Wojciecha Stysia (tłumaczenie) oraz Katarzyny Zagłoby (korekta).

źródła:
https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/82748#structure
https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/14012#structure
http://hasiosznup.zabrze.net.pl/
http://fotopolska.eu/